photography by Vincent J.Musi, National Geography

Sytuacje stresowe spotykają każdego bez wyjątku, różnimy się wyłącznie sposobem radzenia sobie z tą emocją. Poziom stresu oraz indywidualną podatność na wytrącające z równowagi wydarzenia można nauczyć się kontrolować.  Jak ? poniżej kilka wskazówek.

Uświadom sobie, co czujesz 

Stres to nacisk, presja, sytuacja emocjonalna wywołana krzywdą, stratą, zagrożeniem, wyzwaniem. Stresowi podlegamy wówczas, gdy brakuje równowagi pomiędzy wymaganiami sytuacji a zasobami, którymi dysponujemy. Stres może być obiektywny (wywołany np. przez kataklizmy, sytuacje zagrażające zdrowiu i życiu) oraz subiektywny (to my nadajemy znaczenie sytuacjom, które nas dotyczą – np. zamartwiamy się przyszłością, przeżywamy wciąż zdarzenia, które minęły, albo patrzymy na świat przez pryzmat przegranego a nie wygranego). Stres subiektywny może stanowić nawet 80% odczuwanego obciążenia ! Podkreślamy – nieistniejącego zagrożenia – bo przyszłość jeszcze nie nadeszła, a przeszłości nie da się zmienić…Ludzie, którzy rozpoznają sygnały organizmu, takie jak dyskomfort, ból, smutek, gniew czy przyjemność, mają lepszy profil immunologiczny i zdrowszy układ krążenia.

Zbuduj oparcie w sobie 

Codzienne budowanie poczucia siły i sprawstwa jest bardzo ważne, by w trudnej sytuacji umieć czerpać z zasobów osobistych, czyli tego, czym dysponujemy i co możemy wzmacniać. Świadomość zasobów jest bardzo ważna, bo pozwala wyjść z życiowych opresji, strat, a nawet chorób. Zasobem może być wszystko, co pomoże osiągnąć pożądany dobrostan, pokonać stres:

• zasoby osobiste, które pozwalają nam wierzyć, że mamy kontrolę nad własnym życiem, czyli np.: poczucie własnej skuteczności, umiejętność wyrażania emocji, doświadczenie, mądrość, wiedza, zdrowie, wiara, wola życia, dystans do spotykających nas zdarzeń, porządek dnia
• przedmioty, np. narzędzia potrzebne do pracy czy innej aktywności, środki materialne

Zmieniaj błędne przekonania  

Czy twoje przekonanie, które rodzi stres, jest słuszne? Zadaj sobie kilka pytań pomocniczych. Czy moje przekonanie ….:

Jest oparte na faktach?
Pomaga osiągnąć moje bliższe i dalsze cele ?
Pomaga unikać konfliktów?
Pozwala czuć się tak, jak chcę się czuć?
Chroni moje zdrowie, życie i poczucie własnej wartości?

Wzmacniaj poczucie własnej wartości

Osoby  z niskim poczuciem własnej wartości nawet małe niepowodzenia odbierają jako poważne tragedie. Mają też trudność z odmawianiem, więc przyjmują na siebie dodatkowe obciążenia. Poczucie własnej wartości (a więc przekonanie na swój własny temat) można zmieniać. Nie bądź dla siebie zbyt wymagający. Zaakceptuj się. Nie bierz za wszystko odpowiedzialności. Myśl o sobie dobrze. Bądź wdzięczny – zasypiając pomyśl o czymś miłym, co cię w danym dniu spotkało.

Oddychaj

W sytuacjach stresowych oddychaj świadomie, głęboko, przeponą. Dotlenisz mózg i mięśnie. Łatwiej osiągniesz koncentrację, wolniej zużyjesz energię. Im trudniejsza sytuacja cię spotyka, tym głębiej oddychaj. W stresie organizm mobilizuje się do walki lub ucieczki, serce bije nam szybciej, oddech staje się płytszy – dlatego wyrównuj i pogłębiaj oddech, dotleniaj się, a uspokoisz też serce.

Opracuj własny program odreagowania

Stres służył kiedyś mobilizacji i był natychmiast odreagowany – dziś często nie mamy na to czasu. A jeśli nie odreagujemy sytuacji stresowych, organizm upomni się o to, chorując. Jak reagujemy na stres? Strategie zachowań według znawcy tematu, psychologa Richarda Lazarusa to:

• Konfrontacja (próba zmiany stanowisk decydujących)
• Dystansowanie się (próba zapomnienia, zminimalizowania, odpuszczenia)
• Opanowanie się (samokontrola)
• Ponoszenie odpowiedzialności („tak, to był mój błąd”)
• Poszukiwanie wsparcia (w sobie i w innych)
• Planowe działania (sporządzam plan i działam według ustaleń)
• Pozytywne przewartościowanie sytuacji (’to doświadczenie uczyni mnie lepszym człowiekiem”)

Jednego uspokaja bieganie, innego słuchanie muzyki, trzeci potrzebuje …Wybierz sposób, który najszybciej pomaga ci wrócić do równowagi i stosuj go jak najczęściej.

Zaopiekuj się sobą  

To jeden z obowiązków człowieka. Wypoczywaj. Dbaj o siebie, o ciało, o swoje emocje. O to co jesz. Ile śpisz. O swój rozwój umysłowy i duchowy. Zawsze znajdź dla siebie dobre słowo. Słuchaj siebie.

Znajdź swój sens

Aby pokonać obciążenia, potrzebne jest nam poczucie sensu życia. Niezwykle aktualna pozostaje idea szczęśliwego życia z czasów średniowiecza …(nie wszystko co średniowieczne jest zacofane) , zgodnie z którą na szczęśliwe życie składają się: vita activa (praca, wytwarzanie, działanie), vita contemplativa (kontemplacja, kontakt z samym sobą, naturą, Bogiem) oraz sen.

Wypracuj poczucie wpływu

Przyjmij postawę życiową z pozycji wygranego, a nie ofiary. Ze stwierdzeń wzmacniających poczucie niemożności typy: „nie mogę”, „nie umiem”, „nie mam”, nie poradzę sobie” usuń słowo NIE.

Bądź dla innych

Ci, co pomagają innym czują się potrzebni i obniżają swój poziom stresu, a co za tym idzie – mają lepsze zdrowie i dłużej żyją.

Na podstawie artykułu „Oswoić zwierza” Renaty Mazurowskiej, magazyn Sens na Stres,nr 4/2014